Trẻ sơ sinh bị sốt luôn làm cho cha mẹ, ông bà lo lắng và luôn tìm mọi cách để giúp hạ sốt cho bé nhanh chóng. Tai hại nhất là nếu không biết cách xử lý thì hạ sốt có thể anh hưởng tới trí não của trẻ sau này, nặng hơn nữa là gây nguy hiểm tới tính mạng của bé.
Dưới đây Resolute Bay sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sốt ở trẻ nhỏ và cách giúp con hạ sốt nhanh chóng mà không cần phải dùng tới thuốc tây.
Hiện tượng sốt ở trẻ nhỏ là như thế nào?
Hiện tượng sốt ở trẻ sơ sinh cũng giống như sốt ở người lớn, là hiện tượng nhiệt độ cơ thể tăng cao hơn mức trung bình là 37 độ. Sốt là cách cơ thể chống lại vi khuẩn. Một nghiên cứu trên Tạp chí bạch cầu sinh học phát hiện ra rằng, sự tăng nhiệt độ cơ thể giúp hệ thống miễn dịch của chúng ta làm việc hiệu quả hơn.
Trước đây, các nhà khoa học cho rằng nhiệt độ tăng chỉ có tác dụng khiến vi khuẩn hạn chế sinh sôi nhưng các nghiên cứu mới đây cho thấy khi bị sốt, hệ thống miễn dịch cũng được tạm thời tăng cường theo đó. Mặc dù vậy, việc nhiệt độ cơ thể tăng quá cao cũng rất nguy hiểm và phải được kiểm soát.
Trẻ bị sốt có thể xảy ra bất cứ khi nào mà không có một dấu hiệu nào để cảnh báo mà không cần có các dấu hiệu báo trước. Có thể đang ngồi chơi hay đang đi ngủ đều xảy ra nhưng cơn sốt bất chợt
Triệu chứng nhận biết trẻ sơ sinh bị sốt
Có một số quan niệm khi cho rằng trẻ 37 độ chưa phải là sốt. Đó là những quna niệm đôi khi đúng nhưng cũng đôi khi sai, chúng ta cần phải biết rằng thân nhiệt khi sốt sẽ có nhiệt độ khác nhau khi đo ở vị trí khác nhau.
Theo đó, trẻ sơ sinh bị sốt được xác định dựa trên một trong các tiêu chí sau:
– Nhiệt độ đo ở trực tràng > 38ºC;
– Nhiệt độ đo ở miệng > 37.5ºC;
– Nhiệt độ ở nách > 37.2ºC.
Có một điểm rất dễ phát hiện ra trẻ bị sốt dựa vào những kinh nghiệm sau:
– Bú kém hoặc bỏ bú.
– Hay quấy khóc.
– Ngủ li bì, nhịp thở nhanh hơn.
– Khi chạm vào trẻ cảm thấy trẻ ấm hoặc nóng hơn bình thường.
Cách đo thân nhiệt để xác định trẻ sơ sinh bị sốt
– Chọn thời điểm để đo thân nhiệt: Sau khi trẻ đã ăn đồ nóng được 30 phút trở lên.
– Chọn dụng cụ để đo thân nhiệt: Dùng nhiệt kế điện tử sẽ an toàn, chính xác và dễ thực hiện hơn.
– Chọn vị trí đo thân nhiệt: Trẻ dưới 3 tháng tuổi thường được áp dụng cách đo thân nhiệt ở nách, song cách này không chính xác lắm. Cũng có thể đo thân nhiệt cho trẻ ở miệng nhưng chính xác nhất là đo ở trực tràng. Trẻ không đo thân nhiệt ở tai.
Đo thân nhiệt ở trực tràng
– Đặc trẻ sơ sinh nằm sấp trong lòng cha mẹ.
– Thoa Vaseline vào phần đầu bạc của nhiệt kế để không làm đau trẻ.
– Đặt thật nhẹ nhiệt kế vào hậu môn của trẻ, sâu khoảng 0, 6 – 1,3 cm đến khi không còn nhìn thấy đầu bạc của nhiệt kế.
– Giữ nguyên nhiệt kế ở hậu môn của trẻ khoảng 1 phút đối với nhiệt kế điện tử và 2 phút đối với nhiệt kế thủy ngân.
Đo thân nhiệt ở nách
– Vệ sinh sạch sẽ nhiệt kế bằng xà bông, sau đó dùng khăn xô lau khô.
– Dùng khăn xô mềm, khô lau khô nách cho trẻ.
– Đưa đầu bạc của nhiệt kế vào kẽ nách của trẻ, sau đó ép sát khuỷu tay vào ngực trẻ để giữ nhiệt kế trong 4 – 5 phút.
Đo thân nhiệt ở miệng
– Vệ sinh sạch sẽ nhiệt kế bằng xà bông, sau đó rửa sạch một lần nữa với nước đun sôi để nguội.
– Đặt đầu bạc của nhiệt kế xuống dưới lưỡi của trẻ, khép môi trẻ lại để giữ chặt nhiệt kế.
– Giữ nguyên nhiệt kế ở miệng của trẻ khoảng 1 phút đối với nhiệt kế điện tử và 3 phút đối với nhiệt kế thủy ngân.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị sốt
Trẻ bị sốt đa phần là do nhiễm nhuẩn bởi virus, vi khuẩn. Một số nguyên nhân khác như tiêm vacin, mọc răng cũng có thể gây sốt.
Trẻ sơ sinh bị sốt do quấn tã
Trẻ dưới 3 tháng tuổi nếu quấn quá nhiều quần áo có thể khiến trẻ bị tăng thân nhiệt, gây sốt nhẹ. Tình trạng này thường khiến trẻ bị sốt về ban đêm vì cha mẹ sợ trẻ lạnh nên bao bọc kỹ hơn. Thế nhưng sau khi đã nới lỏng quần áo mà trẻ vẫn sốt thì nên tìm hiểu kỹ hơn về các trường hợp gây bệnh.
Trẻ sơ sinh bị sốt do nắng nóng
Đưa trẻ ra ngoài khi trời nắng nóng khiến nhiệt độ cơ thể trẻ lên cao dẫn đến sốt. Nếu đang ở ngoài trời nắng mà đưa ngay vào phòng có điều hòa nhiệt độ thấp cũng khiến trẻ bị sốc nhiệt rồi bị sốt.
Trẻ sơ sinh bị sốt do mọc răng
Bị sốt do mọc răng thường gặp khi trẻ được 3 tháng tuổi, 4, 5 hoặc 6 tháng tùy thuộc vào độ tuổi mọc răng của trẻ.
Cha mẹ có thể nhận biết trẻ sơ sinh sốt do mọc răng dựa vào các triệu chứng:
– Trẻ thường sốt nhẹ dưới 38oC.
– Trẻ chảy nước nhãi nhiều.
– Trẻ hay cắn tay, cắn áo do ngứa lợi và thường quấy khóc rất nhiều.
Trẻ sơ sinh sốt do chủng ngừa
Sốt là phản ứng không mong muốn sau khi chủng ngừa. Trong đa số các trường hợp, trẻ đều sốt nhẹ và khỏi sau 1 – 2 ngày. Một số trường hợp bác sĩ sẽ phát cho mẹ thuốc hạ sốt ngay sau khi chủng ngừa.
Nếu sau 2 ngày mà trẻ vẫn không khỏi sốt, hoặc sau chủng ngừa bị sốt cao trên 38.5oC, bị co giật hay bất cứ dấu hiệu bất thường nào, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ.
Trẻ sơ sinh bị sốt virus, vi khuẩn, vi trùng
Sốt virus là hiện tượng nhiệt độ cơ thể tăng cao do virus xâm nhập, sốt xuất huyết hay sốt phát ban ở trẻ cũng thuộc một dạng sốt virus.
Bên cạnh những triệu chứng thông thường, sốt virus ở trẻ sơ sinh còn có một số dấu hiệu đặc trưng như:
– Nhiệt độ cơ thể tăng cao đột ngột lên tới 39 – 40oC. Một số trường hợp cũng là sốt virus nhưng chỉ sốt nhẹ.
– Đau đầu, đau cơ bắp khiến trẻ hay vặn mình, quấy khóc.
– Trẻ ngủ li bì.
– Có thể nổi ban sau 2 – 3 ngày bị sốt.
– Trẻ sơ sinh chảy nước mắt, có thể bị đỏ, có nhiều ghèn.
– Một số triệu chứng đi kèm khác: Ho, hắt hơi, tiêu chảy, chảy nước mũi.
– Trẻ bị sốt virut nặng có thể bị co giật, khó thở.
Cha mẹ xử lý thế nào khi trẻ bị sốt?
Trong hầu hết các trường hợp, cha mẹ có thể tự xử lý tại nhà khi con mình bị sốt.
– Để trẻ mặc quần áo thoáng mát nhưng vẫn phải đủ ấm.
– Dùng nhiệt kế theo dõi thân nhiệt liên tục 4 giờ/lần.
– Cho trẻ bú mẹ, hoặc có thể cho trẻ uống bổ sung lượng nước bị mất do sốt.
– Lau mát cho trẻ bằng nước ấm: Dùng 5 chiếc khăn xô thấm nước ấm thấp hơn 2 độ C so với thân nhiệt của trẻ, đặt ở 2 nách và 2 bẹn, mỗi chỗ 1 chiếc. Chiếc còn lại thấm nước rồi lau khắp người cho trẻ.
Sau 30 phút, mặc quần áo mỏng và thoáng cho trẻ.
Khi nào cần đưa trẻ bị sốt đến bệnh viện?
Mặc dù sốt không phải là bệnh mà thực chất là một phản ứng có lợi, song sốt lại khiến trẻ khó chịu và đôi khi chúng ta phải đưa trẻ đến bệnh viện để điều trị.
Trong đa phần các trường hợp, cha mẹ đều dựa vào mức thân nhiệt để xác định có cần cho trẻ gặp bác sĩ hay không, nhưng tiêu chí này không hoàn toàn chính xác. Việc dựa vào các triệu chứng đi kèm sẽ giúp chúng ta nhận biết rõ ràng hơn.
– Đối với trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi: Đưa trẻ đến bệnh viện khi thấy sốt đến 38ºC.
– Đối với trẻ từ 3 đến 26 tháng tuổi: Đưa trẻ đến bệnh viện khi thấy sốt đến 38.9ºC.
– Trẻ sơ sinh mắc các bệnh tim mạch, hồng cầu liềm, ung thư…
– Trẻ sốt nhẹ nhưng tái lại nhiều lần.
– Trẻ bị sốt kèm theo co giật.
– Trẻ sốt phát ban.
Đề phòng sốt ở trẻ sơ sinh
Sốt ở trẻ chủ yếu xảy ra do virus, vì vậy cách tốt nhất để phòng sốt là nâng cao sức đề kháng cho trẻ.
– Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và cho bú mẹ xen kẽ cho đến khi trẻ được 24 tháng tuổi. Đây là cách tốt nhất giúp trẻ có hệ miễn dịch khỏe mạnh vì trong sữa mẹ chứa rất nhiều kháng thể.
– Chủng ngừa đầy đủ cho trẻ theo lịch hẹn của bác sĩ.
– Thường xuyên để trẻ sơ sinh đi tắm nắng và đi dạo bên ngoài sẽ giúp trẻ khỏe mạnh hơn.
– Cha mẹ và người lớn cần vệ sinh sạch sẽ trước khi tiếp xúc với trẻ, hạn chế ôm, hôn sẽ khiến vi khuẩn tấn công trẻ.
– Mặc quần áo đủ ấm khi trời lạnh, che chắn khi để trẻ ra ngoài trời nắng.
– Vệ sinh sạch sẽ cho trẻ, mùa hè nếu trẻ ra nhiều mồ hôi cần lau khô người và thay quần áo thoáng mát.
Và Resolute Bay xin chia sẻ 13 cách hạ sốt cho bé an toàn nhanh chóng không cần dùng thuốc tây.
1. Dùng tất ướt quấn quanh mắt cá chân hạ sốt cho trẻ.
Một ý tưởng nghe có vẻ lạ lùng nhưng lại là cách hạ sốt cho trẻ công hiệu ngay cả cho trẻ sốt cao. Chọn 2 chiếc tất coton đủ dài , nhúng vào nước lạnh vắt sạch, quấn quanh 2 mắt cá chân cho trẻ.
Dùng tất quấn từ từ quanh cổ và bàn chân trẻ, hết lạnh thì lại nhúng vào nước. Mới đầu , em bé sẽ cảm thấy khó chịu nhưng ngay sau đó nhận thấy cơ thể giảm nhiệt cực tốt mà phương pháp này mang lại.
2. Dùng cây cỏ nhọ nồi hạ sốt cho trẻ
Cỏ nhọ nồi ngâm rửa sạch, sau đó ngâm lại bằng nước muối đun sôi để nguội rồi vớt ra cho vào cối sạch giã nát. Lọc lấy nước cho bé uống, mỗi lần uống khoảng 50ml.
Đối với bé dưới 1 tuổi, mẹ có thể đun sôi lên để nguội rồi mới cho bé uống cho yên tâm hơn. Bã nhọ nồi có thể cho vào khăn xô để lau người cho bé, lau nhiều nhất ở vùng trán, nách, bẹn và gan bàn chân.
3. Dùng cây diếp cá hạ sốt cho trẻ
Đầu tiên, các mẹ cần chuẩn bị cho mình một nắm rau diếp cá, nếu trong vườn nhà bạn không có, thì bạn có thể ra mua ở chợ rất sẵn nhé. Sau đó rửa sạch từng lá một và giã thật nhuyễn.
Sử dụng nước vo gạo, chắt lấy 1 bát đặc. Cho nước vo gạo cùng rau diếp cá đã giã nhuyễn vào nồi đun sôi, rồi giảm nhỏ lửa. Tiếp tục đun khoảng 20 phút cho rau diếp cá nhừ nát rồi bắc khỏi bếp để nguội lọc lấy nước cho con uống.
Lá diếp cá đã đun sôi sẽ mất hết vị tanh tanh vốn có, rất dễ uống. Các mẹ cũng có thể cho thêm đường tạo vị ngòn ngọt nếu các bé thích để các bé dễ uống hơn.
Mỗi ngày, bạn nên cho bé uống nước rau diếp cá này từ 2 đến 3 lần, sau ngày đầu tiên, bé sẽ đỡ sốt hẳn, nhưng chân tay vẫn còn ấm, nhưng chỉ sau 2 – 3 ngày sử dụng bé sẽ dứt sốt và ho hoàn toàn. Rau diếp cá là vị thuốc kháng sinh tự nhiên, bạn nên cho bé uống sau bữa ăn khoảng 1h sẽ phát huy tối đa công dụng nhé.
Có thể kết hợp giữa uống nước rau diếp cá và chườm cho con bằng bã rau diếp cá. Theo đó, phần bã rau bạn chi làm 3 phần, 2 phần cho vào bao và kẹp và nách bé, phần còn lại đắp lên trán bé, đảm bảo bé sẽ đỡ sốt đến 80 – 90%, lặp lại 2 lần thì đảm bảo bé sẽ hết sốt hẳn.
4. Quấn bé bằng 1 chiếc khăn mỏng
Khi bé bị sốt, thân nhiệt tăng cao nếu càng quấn khăn dày ủ ấm hay mặc quần áo dày càng làm cho trẻ khó chịu. Bé sẽ ngủ ngon và thoải mái hơn khi không mặc đồ. Hoặc dùng 1 chiếc khăn xô mỏng quấn quanh người để hạ sốt cho trẻ. Cách này giúp trẻ hạ sốt một cách hữu hiệu.
Quấn bé bằng 1 chiếc khăn mỏng
5. Ngậm dưa chuột thay ti giả giúp trẻ mau chóng hạ sốt
Dưa chuột ngoài việc dùng để làm đẹp da, giảm thâm cho vùng mắt còn có tác dụng hạ sốt cho trẻ sơ sinh rất tốt.
Mẹ chọn một quả dưa chuột non,ít hạt rửa sạch. Sau đó dùng dao gọt thành hình dạng một bình sữa. Phần đầu hơi nhỏ và lớn dần về đuôi. Một đầu nạo vỏ sạch sẽ rồi đưa em bé ngậm, còn giữ phần chưa nạo vỏ của dưa chuột như là thân bình sữa. Hiệu quả hạ sốt của dưa chuột cho trẻ sẽ xuất hiện ngay sau đó.
6. Xoa bóp bằng dầu oliu hạ sốt cho trẻ
Dùng dầu oliu massage toàn thân cho trẻ, sau đó cho con mặc 1 bộ đồ tay dài coton ngủ qua đêm. Sáng hôm sau dậy tắm và lâu sạch lớp duầ oliu trên người bé. Lưu ý cách hạ sốt này chỉ dành cho trẻ dưới 2 tuổi.
7. Hạ sốt cho trẻ bằng chanh tươi
Cách hạ sốt cho trẻ bằng chanh khá đơn giản. Mẹ dùng dao cắt chanh thành những lát mỏng. Sau đó dùng miềng chanh này chà sát vào trán, dọc xương sống và khủy tay, khủy chân của trẻ.
Khi chà chanh lên người trẻ nhớ tránh các vết trầy xước, những chỗ bé bị ngứa. Trường hợp bé kêu sót, mẹ cố gắng để trong vòng 2-3 phút rồi lau đi. Dùng chanh hạ sốt là một cách rất hữu hiệu cho trẻ sốt cao từ 39 -40 độ.
8. Sử dụng khoai tây hạ sốt cho trẻ
Khoai tây cắt lát mỏng,đem ngâm trong giấm chừng 10 phút. Sau đó đêm ra đắp lê trán cho trẻ và đặt thêm 1 chiếc khăn lên trên. Chừng 20 phút sau bạn sẽ thấy hiệu quả.
9. Dùng nước mát xa hạ sốt cho trẻ
Mẹ chuẩn bị một bắt nước ấm và chiếc khăn bông. Đưa bé vào phòng có nhiệt độ thích hợp, cởi quần áo và đặt bé nằm xuống trên một khăn lông mềm. Mẹ dùng tay nhúng vào bát nước ấm và nhẹ nhàng đặt lên ngực bé, xòe các ngón tay và massage khắp cơ thể bé.
Vuốt nhẹ từ cánh tay xuống các đầu ngón tay, từ hông đến chân và massage nhẹ nhàng quanh bả vai sau đó trượt xuống ngưc. Tiếp tục dùng tay nhúng vào nước trong suốt qúa trình massage, sự kết hợp của nước và hơi ấm của lòng bàn tay mẹ giúp trẻ dịu cơn nóng hạ sốt cho trẻ.
10. Lau người cho trẻ
Đưa trẻ vào nơi kín gió, cởi hết quần áo và dùng khăn ấm lau người cho trẻ, lưu ý lau kỹ vùng bẹn, nách và hạch …. Không được dùng nước lạnh , nước để chườm cho trẻ, hay xoa dầu gió.
Cho trẻ ăn lỏng hơn ngày thường để dễ tiêu hóa và uống các loại nước như cam, nước chanh và orezol. Cách lau người hạ sốt cho trẻ sơ sinh có hiệu quả nhanh chóng và không mất nhiều thời gian của mẹ.
11. Tắm cho bé
Trước đây, các cụ nhà ta thường kiêng kị việc tắm táp mỗi khi bị sốt, nhất là với trẻ con. Nhưng ngày nay, nhiều nghiên cứu đã chứng minh, tắm chính là cách hạ nhiệt cơ thể rất nhanh nhưng phải tuân thủ các kĩ thuật. Việc hạ nhiệt cho bé khi sốt là cực kì quan trọng vì não trẻ còn yếu nên rất dễ bị tổn thương. Tắm là cách chủ yếu để hạ nhiệt cho não.
12. Xông hạ sốt cho trẻ
Đổ nước nóng vào bồn tắm hay một chậu lớn rồi pha một thìa dầu khuynh diệp hoặc benjoin vào. Phòng tắm phải đóng kín để hơi bốc lên không bị thoát ra ngoài.
Bế bé trên tay hoặc để ngồi dưới sàn có trải khăn. Khoác một khăn tắm quanh người bé, không cần mặc quần áo. Mồ hôi bé sẽ ra nhiều. Hơi nước nóng có dầu sẽ thấm qua da được bé thở hít vào phổi sử dụng theo hướng dẩn để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
13. Ăn kem hạ sốt cho trẻ
Đây là cách hạ sốt cho trẻ phổ biến của các bà mẹ Tây hay áp dụng cho trẻ nhỏ rất hiệu quả. Khi bị sốt, trẻ cảm thấy khó chịu trong người hay hay khô miệng và cần bồ sung thêm chất ngọt. Một que kem không chỉ giúp trẻ giải khát mà còn giảm nhiệt cho cơ thể trẻ. Tuy nhiên cách hạ sốt này chỉ để tham khảo và áp dụng cho những trẻ trên 10 tuổi hoặc mới có dấu hiệu sốt nhẹ.
Cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng và cho trẻ uống nhiều nước khi sốt cao
Trên đây những triệu chứng phổ biến để giúp các mẹ nhanh chóng phát hiện ra con yêu của mình đang có thể bị sốt để có thể có những phương pháp can thiệp kiệp thời, hạn chế được những rủi không đang có mà căn bệnh này có thể mang lại cho trẻ nhỏ, khi trẻ bị sốt quá cao không nên dùng thuốc hạ sốt cho trẻ mà phụ huynh nên đưa trẻ đến trung tâm y tế gần nhất .
